Andre Maria eliza Tolosako bihotzean kokatzen da, eta bere baitan altxor ugari gordetzen ditu. Horien artean, nabarmentzekoa da elizako organoa, berezitasun eta balio historiko itzelezkoa.
Organo honek, mendeetan zehar, Tolosako musika-ondarea aberastu du, herritarren gozamenerako.
Organoaren berezitasunak
Andre Maria elizako organoa, bere egitura eta soinua direla medio, pieza bakarra da Euskal Herrian. XIX. mendean eraikia izan zen, eta geroztik egindako aldaketa eta zaharberritzeen ondoren, oraindik ere bere doinu bereziak eskaintzen jarraitzen du. Gainera, askok ez badakite ere, organoa jotzean, tutuen gainean dagoen panpina batek dantza egiten du.
Instrumentu honen ezaugarri teknikoek ere aipamen berezia merezi dute. Lau manual edo teklatu eta oin-pedal bat izateaz gain, 2.500 tututik gora ditu, hauek tamaina eta material ezberdinetakoak izanik. Materialen arteko konbinazioak soinuen aniztasuna eta aberastasuna bermatzen ditu, kontzertu bakoitza esperientzia paregabe bilakatuz.
Felipe Gorriti XIX. mendeko Euskal Herriko konpositore eta organo-jotzaile garrantzitsuenetakoa, musika sakratuaren eta organorako konposizioaren maisua; Eduardo Mokoroa, konplexutasun tekniko handiko piezak jotzeko gaitasunagatik nabarmendu zena; eta José María Beobide, pieza konplexuak maisutasun handiz interpretatzeko gaitasunagatik eta hainbat belaunalditako organo-jotzaileak trebatu zitueko ezaguna.
Organo-jotzaile hauek ez ziren nabarmentzen soilik beren trebetasun tekniko eta artistikoagatik, baizik eta Andre Maria elizako organoaren ondare musikalaren kontserbazio eta eboluzioari egindako ekarpenagatik ere, Tolosako bihotzean bere tradizio aberatsa bizirik jarraitzea ziurtatuz.